Het energielabel, sinds 2008 verplicht bij de oplevering, verkoop of verhuur van een woning, is inmiddels goed ingeburgerd. Een energielabel A is gunstiger dan een energielabel F of G; in dat opzicht is het systeem helder. Toch blijkt er nog veel onduidelijkheid te heersen over het bepalen van het energielabel en wie verantwoordelijk is voor de aanvraag. Regelmatig worden nieuwbouwwoningen opgeleverd zonder geldig energielabel. Dat is nadelig voor zowel de koper als de verkoper.

De voorgenomen klimaat- en energiemaatregelen in het Hoofdlijnenakkoord 2024-2028 is volgens het Planbureau voor de Leefomgeving waarschijnlijk onvoldoende om de in de Klimaatwet vastgelegde doelstelling van 55 procent reductie in 2030 te halen. Dit geldt ook voor de Europese doelen voor energiebesparing en hernieuwbare energie en het reduceren van methaanemissies met 30 procent ten opzichte van 2020. Maar er zijn ook voornemens die een potentieel gunstig effect hebben op het halen van de klimaat- en energiedoelen?

Het energielabel, sinds 2008 verplicht bij de oplevering, verkoop of verhuur van een woning, is inmiddels goed ingeburgerd. Een energielabel A is gunstiger dan een energielabel F of G; in dat opzicht is het systeem helder. Toch blijkt er nog veel onduidelijkheid te heersen over het bepalen van het energielabel en wie verantwoordelijk is voor de aanvraag. Regelmatig worden nieuwbouwwoningen opgeleverd zonder geldig energielabel. Dat is nadelig voor zowel de koper als de verkoper.

De transitie van fossiele energiebronnen naar hernieuwbare energiebronnen heeft een grote impact op de lokale fysieke leefomgeving. Op Europees, nationaal en lokaal vlak zijn er forse ambities. Maar hoe kan al dat ambitieuze beleid nu landen in concrete juridische kaders voor bouw- gebiedsontwikkeling in het omgevingsplan? Denk aan de toepassing van zonnepanelen, warmtepompen en warmtenetten en de gevolgen van netcongestie.

We willen in Nederland van het aardgas af. Dat betekent dat voor veel nieuwe, maar ook bestaande woningen een warmtepomp in beeld komt voor verwarming en warm tapwater. In de meest populaire (hybride) warmtepomptoepassingen wordt een woningeigenaar opgezadeld met een buitenunit. Naast dat dit buitendeel geluid produceert, moet je er ook maar plek voor hebben. Er zijn inmiddels meerdere lucht/water-warmtepompen die hybride of all-electric kunnen worden toegepast zonder buitendeel. Dit lijkt de ultieme oplossing, maar ook een warmtepomp zonder buitenunit kent zijn beperkingen.

In 2023 was het aandeel hernieuwbare energie 17 procent van het totale energieverbruik in Nederland. Een jaar eerder was dit 15 procent. Deze stijging komt vooral doordat het energieverbruik van wind- en zonne-energie is gestegen. De grootste hoeveelheid hernieuwbare energie komt nog steeds uit biomassa, hoewel het energieverbruik uit deze bron licht is gedaald. Dit blijkt uit voorlopige cijfers van het CBS.

Directe zoninstraling heeft een grote invloed op oververhitting bij nieuwbouwwoningen. In 2021 introduceerde de overheid daarom de TOjuli-eis. Het doel daarvan is om in nieuwbouwwoningen het groeiende probleem van oververhitting in de zomer te beperken. In het recente verleden was het hebben van actieve koeling in een nieuwbouwwoning voldoende om vrijstelling te krijgen voor de TOjuli-eis. Sinds 1 juli 2024 is dit niet meer zo. Er gelden nu aanvullende voorwaarden om aan te tonen dat het risico op oververhitting voldoende wordt beperkt.

Organisaties worden in toenemende mate verplicht om te rapporteren over duurzaamheidsaspecten, waaronder CO2-uitstoot, afvalstromen, (her)gebruik van materialen en energiegebruik. Diverse duurzaamheidscertificeringen kunnen helpen om de duurzaamheidsprestaties van een gebouw of bouwproduct gedetailleerd in kaart te brengen. De afkortingen vliegen je om de oren maar wat betekenen ze nou?

Nieuwbouwprojecten en bestaande bouw worden geconfronteerd met steeds strengere eisen op het gebied van energie- en milieuprestatie. Wat betekent dit voor monumenten? De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed geeft hiervoor richtlijnen, bedoeld voor gemeenten in hun rol als vergunningverlener. Door een uniforme afweging van duurzaamheidsingrepen in monumenten ontstaat er meer duidelijkheid voor de vergunningverleners maar ook voor de markt.

Met ingang van 1 juli 2025 wordt de wettelijke lat voor de duurzaamheid van nieuwe bouwwerken hoger gelegd. Concreet betekent dit dat de eisen aan de Milieuprestatie Gebouwen (MPG) verder worden aangescherpt en uitgebreid. Dit staat in het ontwerpbesluit dat minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op 21 juni 2024 aanbood aan de Tweede Kamer.