In de praktijk blijkt dat de uitvoeringsrisico's van mortelschroefpalen in veel gevallen niet worden onderkend. In dit artikel besteed Keimpe Stroop, kwaliteitsborger en directeur van gBOU, aandacht aan de kwaliteitsborging van in de grond gevormde palen en verteld over zijn praktijkervaringen

Het is altijd goed als er een onafhankelijke partij kritisch meekijkt tijdens je bouwproject, is de ervaring van het Bredase bouwbedrijf Vrolijk in aanloop naar de invoering van de Wkb. Na twee proefprojecten zien ze vooral de voordelen van de nieuwe wet. "We doen het altijd zo, wil niet zeggen dat het altijd goed was."

De formulering van risico's moet transparant en reproduceerbaar zijn. Een ander moet kunnen begrijpen wat het risico is en waar dit risico precies aanwezig is.

Het stramien waarbinnen een risicobeoordeling kan worden opgebouwd, kan gebruikt worden voor de toetsing van meerdere onderwerpen.

Bij het uitvoeren van een risicobeoordeling speelt kennis en ervaring een belangrijke rol. Dit blijkt ook uit de definitie van de Rijksinspecties "…gebruiken van beschikbare kennis…". Het is bijna onmogelijk voor één persoon om alle kennis op voldoende niveau in huis hebben om een complete risicobeoordeling van alleen al het Bbl uit te voeren.

Bij de omschrijving van de beheersmaatregelen wordt beschreven op welke wijze het risico beheerst wordt of hoe aangetoond wordt dat er wordt voldaan aan de regels. Een beheersmaatregel kan namelijk zijn dat iets nog in detail moet worden uitgewerkt of berekend. Uit de berekening kan vervolgens blijken dat er niet wordt voldaan en dat er alsnog aanpassing noodzakelijk is. Het risico leidt via de berekening waaruit blijkt dat niet wordt voldaan dan alsnog naar de juiste herstelmaatregelen (aanpassing van het bouwplan) voor de borging van het risico.

De weging van een risico kan op veel verschillende manieren. Het kan bijvoorbeeld met woorden (laag, midden, hoog), cijfers (1, 2, 3) of kleuren (groen, oranje, rood). Risico's worden uitgedrukt in het effect op het doel binnen een project: in de bouw is dit vaak tijdig gereed zijn en met name binnen het maximale budget blijven. Voor een kwaliteitsborger is dit in principe niet relevant. Dat een geheel andere gevelopbouw noodzakelijk is vanwege bijvoorbeeld brandveiligheidsrisico's kan veel geld kosten. Maar hoeveel? Als het nodig is om aan het Bbl te voldoen, dan maken die kosten niks uit. Het niet kunnen gereedmelden en in gebruik nemen van een bouwwerk vanwege strijdigheden met het Bbl kost immers ook geld, en misschien wel meer.

Er bestaan veel verschillende soorten risicobeoordelingen en -modellen in allerlei sectoren. Wat alle risicobeoordelingen gemeen hebben is dat deze een omschrijving en een weging van een te beschouwen risico bevatten. Ondanks de grote verschillen zijn er voor sommige sectoren wel richtlijnen opgesteld, denk bijvoorbeeld aan de verschillende NEN-normen. Het voorbeeld in onderstaand figuur is een schematische weergave van de verhouding tussen de risicobeoordeling en het borgingsplan, gebaseerd op de NEN-ISO 31000 Risicomanagement - Richtlijnen.

Omdat de risicobeoordeling en het borgingsplan de basis vormen voor het kwaliteitsborgingsproces en het 'de instrumenten' in het stelsel zijn om de kwaliteit te verbeteren, is het logisch dat hieraan ook wettelijke eisen worden gesteld. Het borgingsplan is in de Wkb echter wel prominenter aanwezig dan de risicobeoordeling, dit blijkt onder andere uit de hoeveelheid eisen die zijn gesteld aan elk van de twee documenten.

Een van de belangrijkste onderdelen van de werkwijze onder de Wkb is risicogericht werken. Het gaat hierbij om het vooraf inventariseren van de risico's in een bouwplan ten aanzien van het niet voldoen aan de bouwtechnische regels in het Bbl. Dit wordt samen met de beheersmaatregelen voor de onderkende risico's vastgelegd in een borgingsplan. Wat is nu de grondslag van de risicobeoordeling en het borgingsplan in de wet, hoe stel je een risicobeoordeling op en geef je een borgingsplan vorm? In dit hoofdstuk wordt hierop ingegaan.